حافظه رم - RAM چیست و چه کاربردی در رایانه دارد؟

حافظه رم یا حافظه دسترسی تصادفی یکی از ابزارهای ضروری هر دستگاه الکترونیکی است؛ از کامپیوترهای شخصی گرفته تا تلفن‌های همراه هوشمند و کنسول‌های بازی. اگر حافظه RAM در دستگاه‌های الکترونیکی تعبیه نشود، کارکرد سیستم خیلی خیلی آهسته‌تر خواهد بود. از سوی دیگر اگر رم بر روی دستگاه‌های الکترونیکی نباشد، اپلیکیشن‌ها یا بازی‌ها مدام هنگ کرده یا به طور کلی اجرا نمی‌شوند. در ادامه راجع به انواع رم کامپیوتر و کاربردهای آن صحبت خواهیم کرد. با پوبل همراه باشید.

رم چیست؟

یکی از سوال‌های اساسی مطرح‌شده این است که رم کامپیوتر چیست؟ حافظه رم یا حافظه دسترسی تصادفی نوعی حافظه کامپیوتر است که قابلیت خواندن اطلاعات و تغییر آن‌ها به هر شکلی وجود دارد. معمولا از این حافظه برای ذخیره داده‌‎های کاری و رمزهای ماشینی استفاده می‌شود. با استفاده از رم، امکان خواندن یا نوشتن فوری داده‌ها صرف نظر از مکان فیزیکی آن‌ها فراهم می‌شود.

حافظه RAM از کند شدن حافظه دستگاه جلوگیری می‌کند. با وجود این‌که با پیشرفت تکنولوژی سرعت‌ حافظه‌ها بسیار بیشتر شده، اما باز هم سرعت آن‌ها بسیار کمتر از حافظه‌های رم است.

البته اطلاعات موجود در حافظه رم تا ابد در آن باقی نمی‌ماند. تکنولوژی طراحی شده برای رم، یک تکنولوژی فرّار است؛ یعنی به محض این‌که دستگاه یا کامپیوتر خاموش شود، اطلاعات موجود در این حافظه از بین می‌رود. به همین دلیل باید از درایوهای سخت‌افزاری یا درایوهای حالت جامد (SSD) استفاده کرد. این درایوها برعکس حافظه RAM حتی پس از خاموش شدن دستگاه، اطلاعات را در خود نگه می‌دارند.

انواع رم (RAM)

حافظه‌های رم در دو دسته اصلی جای می‌گیرند: حافظه‌های رم ایستا و پویا. در حافظه‌های رم ایستا، مقدار کمی از داده با استفاده از سلول حافظه شش ترانزیستوری در حافظه ذخیره می‌شود. تولید این حافظه‌های رم گران‌تر است، اما سرعت آن نسبت به حافظه‌های رم پویا بیشتر است. معمولا رم کامپیوتر ایستا در سیستم‌های جدید، نقش حافظه نهان واحد پردازش مرکزی را بر عهده دارد. حافظه‌های رم پویا با استفاده از اتصال ترانزیستور و خازن، یک سلول رم پویا ساخته و اطلاعات را در آن ذخیره می‌کنند. از آن‌جایی که ساخت این حافظه نسبت به رم ایستا ارزان‌تر است، کاربرد این نوع حافظه در کامپیوترهای جدید بیشتر است.

با پیشرفت تکنولوژی انواع مختلفی از رم وارد بازار شده است. ماژول حافظه خطی دوگانه (DIMM)، ماژول حافظه درون خطی رامبوس (RIMM)، ماژول حافظه تک ردیفه مادول (SIMM)، رم لپ‌تاپی (SO-DIMM) و SOO-RIMM انواع حافظه‌های رم موجود هستند.

اطلاعاتی راجع به حافظه رم

پس از روشن شدن کامپیوتر، بخشی از سیستم اجرایی و درایورها در حافظه بارگذاری می‌شوند. به این ترتیب واحد پردازش مرکزی (CPU) می‌تواند دستورالعمل‌های مربوط به سیستم را با سرعت بیشتری پردازش کند. پس از این‌که موارد اجرایی مربوط به سیستم بارگذاری شد، از هر برنامه‌ای که استفاده کنید، وارد حافظه می‌شود. اگر از برنامه‌های زیادی استفاده کنید، کامپیوتر اطلاعات درون حافظه را بین حافظه RAM و درایو هارددیسک تبادل می‌کند.

عملکرد رایانه تا حد زیادی به میزان حافظه آن بستگی دارد. هر چقدر حافظه کامپیوتر بیشتر باشد، میزان بارگذاری اطلاعات و نرم‌افزارها با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

مشخصه های مهم حافظه RAM

تفاوت انواع رم کامپیوتر به مشخصه‌های مختلفی بستگی دارد. در ادامه مطلب به این مشخصه‌ها اشاره خواهیم کرد. یکی از نکات اصلی که باید هنگام خرید رم برای کامپیوتر شخصی به آن توجه کنید، حجم آن است. حجم حافظه با توجه به نیازهای سخت‌افزاری برنامه‌های کاربردی کامپیوتر تعیین می‌شود. می‌توان حافظه رمی تهیه کرد که بین 1 تا 8 گیگابایت حجم داشته باشد. حجم حافظه بیشتر دستگاه می‌تواند به سرعت بیشتر و کارکرد بهتر در بارگذاری بازی‌ها و برنامه‌های کاربردی کمک کند.

حافظه رم هم مانند پردازنده مرکزی قابلیتی به نام سرعت ریزپردازنده دارد. سرعت ریزپردازنده نشان می‌دهد که یک سخت‌افزار چه مقدار داده را می‌تواند در یک ثانیه کنترل کند. سرعت حافظه رم‌های DDR4 بین 2133 تا 3000 مگاهرتز است، اما سرعت حافظه برخی از آن‌ها به 4866 مگاهرتز هم می‌رسد. این سرعت، بالاترین سرعت کیت‌های موجود در بازار است.

یکی دیگر از مشخصه‌های مهم حافظه، زمان‌بندی یا تایمینگ رم است. این مشخصه بر کارایی رم تاثیر می‌گذارد. با افزایش سرعت حافظه، زمان‌بندی هم افزایش یافته و تاخیر کارکرد سخت‌افزار کاهش می‌یابد. این مشخصه می‌تواند برای آن دسته از کاربرانی اهمیت یابد که گیمر حرفه‌ای هستند.

آخرین مشخصه مهم، کانال رم است. بیشتر کارت‌های حافظه امروزی حداقل دو کانال دارند؛ یعنی دو انشعاب بین کارت حافظه و کنترل‌کننده حافظه پردازنده مرکزی روی برد اصلی وجود دارد. چندکاناله بودن حافظه رم تفاوت زیادی در کاربرد رم کامپیوتر ایجاد نمی‌کند، اما اگر می‌خواهید از دو یا چندکاناله بودن این نوع حافظه‌ها بهره ببرید، باید حواستان باشد که این مموری‌ها را به درستی در شکاف‌های رنگی برد اصلی قرار دهید.

اهمیت رم

حافظه رم انحصاری است. اندازه رم دستگاه‌های کوچکی مانند تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند در حد کامیپیوترهای گیمینگ رده بالا نیست. لزوما با استفاده از حافظه‌های رمی که بالاترین سرعت ریزپردازنده یا حجم بالا را دارند، نمی‌شود انتظار داشت که سرعت دستگاه بسیار زیاد شود. به خاطر داشته باشید که رم تنها یکی از اجزای الکترونیکی یک دستگاه است!

اگر بحث کارکرد کلی کامپیوتر در میان باشد، باید هزینه مصرفی برای آن را در نظر بگیرید. استفاده از واحد پردازش مرکزی سریع‌تر و کارت گرافیک باکیفیت‌تر تاثیر بسیار بیشتری بر سرعت کلی دستگاه دارد (نسبت به استفاده از حافظه رم بالاتر). البته وجود مؤلفه کندی در هر دستگاه محاسباتی می‌تواند منجر به کاهش سرعت سیستم شود؛ یعنی سرعت پایین حافظه می‌تواند موجب کند شدن کارکرد سیستمتان شود. بنابراین بهتر است حافظه RAM انتخابیتان کمی از میزان مورد نیاز دستگاه بالاتر باشد.

برای درک بهتر چرایی و چگونگی کارکرد سیستمی که در اختیار دارید باید راجع به رم آن اطلاعات کسب کنید. اطلاعاتی مانند این که رم دسکتاپ چیست، رم کامپیوتر کجاست، کار رم کامپیوتر چیست، میزان حجم و سرعت حافظه رم موردنیاز دستگاه چقدر است، چگونگی نصب حافظه دستگاه و غیره.

با کسب اطلاعات راجع به موارد گفته‌شده می‌توانید از تهیه سخت‌افزارهای غیرضروری خودداری کرده و بابت این موارد هزینه اضافی صرف نکنید. همه اجزای کامپیوتر برای عملکرد خوب آن لازم هستند، اما حافظه رم مناسب می‌تواند به سرعت و کیفیت عملکرد سیستم کمک کند. با بررسی کمترین میزان حجم رم موردنیاز دستگاه و مقایسه آن با رم انتخابی خود، می‌توانید گزینه مناسب را راحت‌تر انتخاب کنید. معمولا حافظه رم تعبیه‌شده برای سیستم‌های امروزی جوابگوی نیاز آن دستگاه است، اما با توجه به نیازهای کاربر و حجم برنامه‌ها و داده‌های بارگذاری‌شده بر روی آن، شاید نیاز باشد حافظه RAM بهتری برای سیستم خود تهیه کنید.

در این مطلب راجع به حافظه رم و انواع و کاربردهای آن صحبت کردیم. آیا راجع به این گونه حافظه‌ها نکته دیگری می‌دانید؟ خوشحال می‌شویم آن را با ما و دیگر خوانندگان مجله اینترنتی پوبل به اشتراک بگذارید.