مقایسه دو زبان برنامه نویسی محبوب پایتون و جاوا

هردو زبان برنامه نویسی پایتون و جاوا از متداول‌ترین و قدرتمندترین زبان‌های برنامه‌نویسی هستند که توسعه دهندگان در زمینه‌های مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنند. این دو زبان برنامه نویسی جزء زبان‌های منعطف و شی گرا بوده که تقریبا هر آنچه که می‌خواهید را در اختیارتان قرار می‌دهند. به همین دلیل، شاید این سوال برایتان پیش بیاید که کدام یک از آن‌ها نسبت به دیگری برتری دارند؟ آیا یکی از آن‌ها قابلیتی دارد که دیگری فاقد آن باشد؟ در ادامه این مطلب از مجله خبری تحلیلی پوبل به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

ساختار و طراحی پایتون و جاوا‌

در اولین گام برای مقایسه زبان برنامه نویسی پایتون با جاوا، این دو زبان باید از نظر ساختار و طراحی مورد مقایسه قرار بگیرند. در این قسمت مفاهیمی مثل شی گرایی، خوانایی و استاتیکی یا داینامیکی بودن زبان‌ها را مورد بررسی قرار داده و مشخص خواهیم کرد که هرکدام از آن‌ها چگونه نوشته شدند و برنامه نویسان زیادی در سراسر جهان از پایتون یا جاوا برای توسعه پروژه‌های خود استفاده می‌کنند.

شی گرایی

هردو زبان پایتون و جاوا جزء زبان‌های «شی گرا» به حساب می‌آیند. این یعنی که این زبان‌ها به برنامه‌نویسان، اجازه تولید اشیاء را از طریق کلاس‌ها می‌دهند. درحالی که درک مفهوم شی گرایی برای مبتدیان بسیار سخت است، اما می‌تواند اجازه نوشتن یک کد کارآمد با طراحی خوب را به هر برنامه نویسی بدهد. کلاس‌ها مفهومی ماژولار هستند که اجازه نوشتن برنامه‌های مقیاس‌پذیر را با استفاده از کد کم‌تر به برنامه نویس می‌دهند.

همانطور که عنوان شد، درک مفهوم کلاس‌ها و شی گرایی برای تازه‌کار‌ها کمی سخت است. به همین دلیل است که خیلی از تازه کارها به سراغ پایتون می‌روند. این زبان برنامه نویسی از پارادایم‌ها‌ یا همان شیوه‌های مختلف برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کند؛ این بدان معناست که پایتون اجازه ساخت کدهای دستوری و تابعی را به کاربر می‌دهد که از بالا به پایین خوانده می‌شوند و نیازی به فراخوانی کلاس ندارند. بعلاوه، این قابلیت پایتون، آن را برای توسعه‌دهندگانی که می‌خواهند یک برنامه ساده کوچک را با استفاده از یک قطعه کد بسازند به گزینه‌ای مناسب تبدیل می‌کند.

البته از نظر تکنیکی نوشتن یک کد دستوری و تابعی در جاوا نیز امکان پذیر است، اما پایتون نسبت به این نوع کدها بهتر واکنش نشان می‌دهد.

خوانایی و فضای سفید (Whitespace)

همانطور که عنوان شد، به خاطر عدم وجود پارادایم‌ اجباری در پایتون، این زبان گزینه‌ای مناسب برای مبتدی‌ها است، اما ویژگی‌های مثبت پایتون برای آماتورها تنها به این مسئله خلاصه نمی‌شود. به عنوان مثال، تمایل پایتون برای به کارگیری فضاهای سفید باعث می‌شود که برنامه نویس مجبور نباشد بعد از پایان هر خط دستور از نقطه ویرگول (سمی کالن) استفاده کند. بعلاوه، پایتون قانونی دارد که برخلاف جاوا اجازه نمی‌دهد از کدهای بویلرپلیت زیادی در متن استفاده کنید؛ این بدان معناست که می‌توانید برنامه خود را با تعداد خط دستورات کم‌تری بنویسید.

با وجود اینکه مسئله عدم اجبار نقطه ویرگول بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما یک مولفه بسیار مهم در رقابت زبان برنامه نویسی پایتون با جاوا به حساب می‌آید. فرقی نمی‌کند که تا چه حد در برنامه نویسی تجربه و مهارت دارید یا از چه نرم افزاری برای کدنویسی استفاده می‌کنید؛ فراموش کردن نقطه ویرگول همیشه اتفاق می‌افتد و به نوعی اجتناب ناپذیر است. تصور کنید که یک برنامه جالب و خاص نوشته‌اید که میلیون‌ها خط دستور را شامل می‌شود. خطا دادن برنامه به دلیل اینکه فراموش کردید در انتهای یکی از خط‌ها نقطه ویرگول قرار دهید، به هیچ عنوان رضایت بخش نخواهد بود.

البته توجه به این نکته نیز مهم است که خیلی از زبان‌های برنامه نویسی ساختار و قوانینی مشابه جاوا دارند. بنابراین، علیرغم اینکه برخی قوانین جاوا اسکریپت آزاردهنده به نظر می‌رسند، می‌توانند یک برنامه نویس مبتدی را برای به کارگیری مهارت‌های خود با زیان‌های مشابهی مثل سی شارپ بهتر آماده کرده و او را به برنامه نویس منظم‌تری تبدیل کنند.

مسئله مهم دیگر در بحث انتخاب بین پایتون یا جاوا ، نوع نگارش و خوانایی این دو زبان است. پایتون از نگارش ماری (Snake-case) برای توابع و متغیرها استفاده کرده، اما در جاوا توابع و متغیرها باید بر اساس اصول نگارش شتری (Camel-Case) نوشته شوند. به همین دلیل، خواندن کدهای پایتون آسوده‌تر بوده و شبیه زبان انگلیسی است، ولی در طرف مقابل، بویژه اگر برنامه نویسی را به تازگی آغاز کرده باشید، کدهای جاوا می‌توانند شما را بیشتر از پایتون گیج کنند.

استاتیک در مقابل داینامیک

یکی از کلیدی‌ترین فاکتورها در مقایسه پایتون و جاوا این است که جاوا یک زبان برنامه نویسی استاتیک بوده و پایتون داینامیک است. این بدان معناست که در زبان برنامه‌نویسی جاوا، توسعه‌دهنده باید هنگام تعریف متغیرها نوع آن را مشخص کند. به عنوان مثال، باید مشخص شود که متغیر جدید از نوع String (برای نگهداری رشته)، Integer (برای نگهداری اعداد صحیح) یا Float  (برای نگهداری اعداد اعشار) است.

در پایتون اما چنین قانونی وجود ندارد و نیازی نیست که نوع متغیر تعریف شود. این مسئله می‌تواند استفاده از این زبان برنامه نویسی را به شدت آسوده کند، اما در صورت نداشتن مهارت کافی، احتمال خطا در برنامه را افزایش می‌دهد.

کامپایل شده در مقابل تفسیر شده

پایتون یک زبان «تفسیر شده» است. این یعنی اینکه شما باید یک ابزار مترجم روی ماشین خود نصب کنید تا کدهای پایتون را درک و ترجمه کند. بعلاوه، اگر دیگران نیز بخواهند از کد شما استفاده کنند به نصب مترجم نیاز خواهند داشت. به بیان دیگر، شما نمی‌توانید به سادگی یک فایل اجرایی ساخته و آن را برای دوست خود یا خریدار برنامه بفرستید.

ویژگی موردنظر، به نوعی هم نقطه ضعف و هم نقطه قوت پایتون به حساب می‌آید. اگر بخواهید یک برنامه تبلیغاتی را به عنوان نمونه کاری به مشتری خود نشان دهید، به ابزارهای جانبی نیاز خواهید داشت. از طرف دیگر، این زبان برنامه نویسی گزینه‌ای مناسب برای ساخت برنامه‌های کوچک جهت استفاده شخصی است.

جاوا اما به نوعی هم یک زبان برنامه نویسی تفسیر شده و هم یک زبان برنامه نویسی کامپایل شده است. کدهای این زبان ابتدا کامپایل می‌شوند، اما ماشین مبدا برای اجرا آن‌ها به ماشین مجازی جاوا (JVM) نیاز خواهد داشت. به همین دلیل، استفاده پذیری کدهای جاوا از پایتون بیشتر بوده، اما اجرا آن‌ها نیز نیازمند طی کردن چند مرحله است؛ ساخت برنامه‌های اندرویدی یک مثال مناسب در این زمینه است. بعلاوه، این ویژگی زبان جاوا باعث می‌شود کدهای آن سریعتر اجرا شوند که این مسئله این زبان برنامه نویسی را به گزینه‌ای مناسب‌تر برای ساخت برنامه‌های سنگین‌تر تبدیل می‌کند.

بهترین گزینه برای مبتدی ها ؛ پایتون یا جاوا

اما با توجه به موارد عنوان شده، کدام یک از این دو زبان برنامه نویسی برای برنامه نویسانی که تازه کار خود را شروع کرده‌اند مناسب‌تر است؟ پایتون یا جاوا ؟ بدون شک پاسخ پایتون است. این زبان حتی برای کسانی که نمی‌دانند مفهوم کلاس در برنامه نویسی چیست گزینه‌ای مناسب است و محیط ساده آن آزادی عمل زیادی را به توسعه دهندگان تازه‌کار می‌دهد.

استفاده از پایتون به عنوان زبان برنامه نویسی پایه برای آموزش بسیار متداول بوده و خیلی از مراکز آموزشی در سراسر دنیا از آن به عنوان زبان برنامه نویسی پایه استفاده می‌کنند. البته ناگفته نماند که پیچیدگی‌های جاوا برای تفریح طراحی نشده‌اند و می‌توانند یک توسعه دهنده را برای ادامه دوران کاری وی آماده کنند. همچنین، با اینکه یادگیری پایتون از جاوا بسیار آسوده‌تر است، اما در پایان، این علاقه و میزان احساس راحتی شما به هر زبان است که باید مشخص کند جاوا بهتر است یا پایتون.

تفاوت پایتون و جاوا از نظر کاربرد

هدف نهایی شما از بکارگیری یک زبان برنامه نویسی و تطبیق آن با کاربردهای زبان مورد نظر  عاملی تعیین کننده در انتخاب بین پایتون یا جاوا اسکریپت است. همانطور که عنوان شد، پایتون یک زبان تفسیر شده است؛ این یعنی اینکه به راحتی نمی‌توان برنامه‌های تبلیغاتی و تجاری برای فروش با آن ساخت. بعلاوه، پایتون نسبت به زبان‌های کامپایل شده کندتر است و خروجی گرفتن از آن چندان آسوده نیست. از همین رو، این زبان برنامه نویسی برای تولید اپلیکیشن‌های موبایل، ساخت بازی‌ها و نرم افزارهای دسکتاپ گزینه مناسبی نیست.

با این وجود، پایتون برای نوشتن سریع یک قطعه کد و اجرای یک پروسه خاص یک گزینه بسیار ایده‌آل است. به همین دلیل، پایتون یک ابزار کاربردی خانگی و همچنین گزینه‌ای محبوب برای شرکت‌های امنیتی یا تحلیل داده است.

یکی دیگر از متداول‌ترین کاربردهای پایتون ساخت اپلیکیشن‌های تحت وب است. کدهای پایتون در «سمت سرور» اجرا می‌شوند و این بدان معناست که این کدها بر روی سروری که از فایل تشکیل دهنده وبسایت میزبانی می‌کند اجرا می‌شوند. به دلیل اینکه پایتون بر روی سرور نصب شده است، نیازی نیست که کاربران نهایی نگران نصب بودن یا نبودن مفسر پایتون بر روی ماشین خود باشند؛ زیرا فقط خروجی را مشاهده خواهند کرد.

به خاطر همین ویژگی پایتون، خیلی از بزرگترین برند‌های وب امروزی با استفاده از این زبان طراحی شده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اینستاگرام، گوگل، اسپاتیفای، دراپ‌باکس و نتفلیکس اشاره کرد.

در مقابل، از جاوا برای توسعه اپلیکیشن‌های دسکتاپ و موبایل زیادی استفاده شده است. به عنوان مثال، پیش از اینکه گوگل Kotlin را به عنوان زبان اصلی توسعه اندروید معرفی کند، این جایگاه متعلق به جاوا بود. البته جاوا همچنان توسط گوگل پشتیبانی شده و مورد استفاده سازمان‌های زیادی قرار می‌گیرد. جاوا همچنین توسط فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌های زیادی پشتیبانی شده و به همین دلیل نیز گزینه محبوب در بین سازمان‌های بزرگ است. این زبان از امنیت بسیار بالایی برخوردار است و در پلتفرم‌های متعدد کار می‌کند.

Python یا Java ؛ انتخاب نهایی

اما با همه مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، انتخاب نهایی شما باید کدام زبان برنامه نویسی باشد؟ پایتون یا جاوا ؟ پاسخ نهایی به این سوال کاملا به هدف و جاه طلبی شما به عنوان یک برنامه نویس بستگی دارد.

اگر قصد دارید به یک توسعه دهنده نرم افزار برای کمپانی‌های صاحب‌نام تبدیل شوید، برنامه‌های موبایل تولید کنید یا زبان‌های برنامه نویسی بیشتری مثل سی شارپ را یاد بگیرید، بهتر است کدنویسی با جاوا را آغاز کنید.

اما اگر می‌خواهید به عنوان یک مبتدی در مورد برنامه نویسی یاد بگیرید و کار خود را با یک زبان ساده و مناسب آماتورها شروع کنید، بهترین گزینه پایتون است. این زبان برنامه نویسی همچنین ابزاری مناسب برای نوشتن برنامه‌های تحت وب است و همکاری برای استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فناوری به حساب می‌آید.

در این مقاله تلاش کردیم که دو زبان برنامه نویسی پایتون و جاوا را با یک دیگر مقایسه کرده و یک راهنمای دقیق برای انتخاب بین آن‌ها را خدمت شما ارائه کنیم که امیدواریم مورد توجه‌تان قرار گرفته باشد. به نظر شما کدام یک از این دو زبان برنامه نویسی بر دیگری برتری دارد؟ اگر همین امروز بخواهید یک پروژه را آغاز کنید، پایتون یا جاوا را انتخاب خواهید کرد؟ با ما در بخش نظرات همراه باشید.